راهنمای انتخاب موتور و درایو صنعتی

در بسیاری از فرۀیند های صنعتی، انتخاب صحیح موتور و درایو (اینورتر) نه تنها بر کارایی و بهره وری سیستم تاثیر می گذارد، بلکه بر پایداری، ایمنی و مصرف انرژی نیز نقش دارد. در این مقاله به زبان ساده اما با نگاهی تخصصی، گام به گام فرآیند انتخاب موتور الکتریکی و درایو مناسب را بررسی می کنیم.

1- تعریف نیاز کاربردی

اولین مرحله، شناخت کامل از فرآیند مکانیکی است.

- نوع حرکت: پیوسته، متناوب، لحظه ای

- بار مکانیکی: فن، پمپ، نوار نقاله، کمپرسور، جرثقیل و ...

- شرایط محیطی: دما، رطوبت، گرد و غبار، احتمال انفجار

2- محاسبه توان و گشتاور مورد نیاز

برای محاسبه توان و گشتاور از فرمول های زیر استفاده می شود:

توان مکانیکی (Kw) = ( گشتاور Nm × سرعت rpm) ÷ 9550

گشتاور مورد نیاز = جرم بار × شعاع حرکت × شتاب

باید توان پیک و توان دائم در نظر گرفته شود و ضرایب ایمنی لحاظ شوند.

4- انتخاب نوع موتور مناسب

بر اساس نیاز و کاربرد

4- بررسی منحنی گشتاور-سرعت بار و موتور

برای انتخاب صحیح، منحنی گشتاور-سرعت موتور باید با منحنی بار تطابق داشته باشد.

مثلا پمپ ها بار گشتاوری متغیر دارند ولی نوار نقاله ها معمولا بار ثابت دارند.

5- انتخاب درایو (اینورتر)

نکاتی برای انتخاب اینورتر:

- تحمل جریان راه اندازی و بار لحظه ای

- قابلیت های کنترلی: closed loop, vector control, V/F

- حفاظت ها: افزایش حرارت، اتصال کوتاه، اضافه بار

- امکانات شبکه: مانند مدباس، پروفینت، Can

نکته: همیشه یک درایو با توان حداقل 10% بالاتر از توان موتور انتخاب شود، مگر در موارد خاص

6- توجه به سیستم ترمز و کنترل شتاب

در کاربردهایی که توقف و شتاب ناگهانی دارند، باید مقاومت ترمز و سیستم کنترل شیب تنظیم شود.

7- ملاحظات نصب و نگهداری

- بررسی تهویه و خنک سازی موتور 

- فاصله نصب مناسب بین تجهیزات برای جلوگیری از EMI

- محافظت در برابر گرد و غبار و رطوبت (IP مناسب)

انتخاب موتور و درایو مناسب، یک فرآیند تخصصب و گاه پیچیده است که نیازمند توجه به پارامترهای فنی، محیطی و اقتصادی است. استفاده از چک لیست های استاندارد، کمک گرفتن از دیتاشیت سازندگان و تجربه های عملی می تواند ریسک های اجرایی را به شدت کاهش دهد.